Alimenty na dziecko to inaczej skonkretyzowany co do wysokości obowiązek łożenia na utrzymanie dziecka. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Kiedy następuje zmiana obowiązku alimentacyjnego?
Alimenty na dziecko
Alimenty na dziecko to inaczej skonkretyzowany co do wysokości obowiązek łożenia na utrzymanie dziecka. Wysokość i termin płacenia alimentów są co do zasady określane w wyroku rozwodowym, w wyroku wydanym przez sąd rodzinny lub w umowie/ugodzie zawartej pomiędzy rodzicami.
Wysokość alimentów
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu - odpowiedni do jego wieku i uzdolnień - prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy.
Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody.
Co ważne, w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego. Nie może to nastąpić, gdy uprawnionym jest małoletnie dziecko.
Na czym może polegać obowiązek alimentacyjny?
Dopuszczalna jest każda postać świadczeń alimentacyjnych; mogą to być świadczenia pieniężne lub w naturze; jej wybór odpowiadać powinien celowi, jakiemu obowiązek ten służy i uwzględniać okoliczności każdego konkretnego przypadku.
Kiedy następuje zmiana obowiązku alimentacyjnego?
Zobowiązany do płacenia alimentów w razie zmiany stosunków może wystąpić do sądu z pozwem o obniżenie alimentów lub nawet wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Z drugiej strony uprawiony do alimentów może również wnosić o podwyższenie alimentów.
Zmiana stosunków to porównanie sytuacji stron stosunku alimentacyjnego w chwili ostatniego orzekania o wysokości alimentów z sytuacją obecną.
Zmiana orzeczenia lub umowy o obowiązku alimentacyjnym może nastąpić w drodze powództwa z art. 138 KRO, które wyłącza powództwo opozycyjne z art. 840 KPC.
Zmiana osoby zobowiązanej do płacenia alimentów.
Czasami zmiany w sferze ciężarów alimentacyjnych następuje na skutek zmiany rodzica, pod którego stałą pieczą dziecko pozostaje. Jednak przeprowadzka dziecka do drugiego rodzica nie oznacza automatycznego uchylenia obowiązku alimentacyjnego określonego w wyroku i koniecznym może być wytoczenie powództwa.
Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawie o uchylenie skonkretyzowanego obowiązku alimentacyjnego z powództwa rodzica, który na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego pieczę nad małoletnim dzieckiem, pozwany małoletni powinien być reprezentowany przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy, a nie przez drugiego rodzica, którego władza rodzicielska została ograniczona do określonych obowiązków i uprawnień (wyrok z dnia 09-10-2020 r, III CZP 91/19).
Kiedy następuje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka?
W ujęciu materialnoprawnym rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Z powyższego wynika wprost, iż osiągnięcie pełnoletności przez alimentowane dziecko samo przez się nie wyłącza obowiązku alimentacyjnego.
A co z wyrokiem zasadzającym obowiązek alimentacyjny, który wygasł?
W ujęciu procesowym do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego koniecznym jest wystąpienie do sądu rodzinnego i opiekuńczego z pozwem o stwierdzenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. W przeciwnym razie wyrok określający obowiązek płacenia alimentów pozostaje w obiegu prawnym i może być egzekwowany np. w drodze egzekucji komorniczej.
adw. Katarzyna Pogorzelska
tel. 537301402